اتصالات فشار قوی چیست؟

اتصالات فشار قوی تجهیزاتی هستند که برای برقراری و حفظ پیوستگی الکتریکی کابل‌ها و تجهیزات با ولتاژ بالاتر از ۱ کیلوولت به کار می‌روند. این اتصالات باید جریان بالا را با کمترین تلفات منتقل کرده و در مقابل تنش‌های الکتریکی و مکانیکی مقاومت کنند.

کاربردها

• صنایع نفت، گاز و پتروشیمی (مورد استفاده در ایستگاه‌های پمپاژ و واحدهای فرآورش)
• پست‌های انتقال و توزیع برق (گره‌گاه‌های کابل‌های فشار قوی)
• نیروگاه‌ها و مراکز داده با بار الکتریکی زیاد
• خطوط هوایی و زمینی انتقال انرژی

انواع اصلی اتصالات فشار قوی

• اتصال میانی کابل (Cable Joint): برای پیوند دو رشته کابل به یکدیگر
• ترمینال انتهایی (Cable Termination): جهت خاتمه کابل و اتصال به تجهیزات مانند ترانسفورماتور، سکسیونر یا کلید
• بوشینگ (Bushing): رابطی عایق برای عبور هادی از دیوار پست یا بدنه ترانسفورماتور
• کلمپ و کانکتور مکانیکی: اتصال هادی‌ها در خطوط هوایی یا رابط کابل به باسبار
• اتصال خودنگهدار (Elbow Connector): در شبکه‌های کابل خودنگهدار فشار قوی

اجزا و ویژگی‌های کلیدی

• مغزی‌رسانا (Conductor Insert)
• بوشن فلزی یا آلیاژی (Compression Sleeve)
• کیت عایق چندلایه (Insulation Kit)
• واشر، اورینگ و نوار آب‌بندی (Seals & Gaskets)
• پیچ‌بست، کلمپ و مهره‌های ضدخوردگی

معیارهای انتخاب مصالح و طراحی

1. ولتاژ نامی و جریان مجاز کابل یا تجهیز
2. مقاومت دی‌الکتریک عایق‌ها در برابر ولتاژ گذرا
3. پایداری مکانیکی (کمترین تغییر شکل در دما و بار دینامیک)
4. مقاومت در برابر شرایط محیطی (رطوبت، UV، خوردگی)
5. انطباق با استانداردهای IEC، IEEE و DIN

نکات نصب و نگهداری

• قبل از نصب، سطح هادی‌ها را کاملا تمیز و خشک کنید.
• از گریس‌های مخصوص ضدخوردگی و روانکار در مغزی‌های رسانا استفاده کنید.
• کیت عایق را طبق دستورالعمل تولیدکننده و با دقت ببندید تا هیچ‌گونه فضا یا حفره‌ای باقی نماند.
• پس از نصب، تست ولتاژ بالا (AC Hipot) و اندازه‌گیری مقاومت عایقی انجام دهید.
• بازرسی دوره‌ای هر ۶ تا ۱۲ ماه برای بررسی دما، خوردگی و نشتی برق الزامی است.

۱. برنامه‌ریزی و آماده‌سازی

قبل از هر کاری، مسیر کابل و محل نصب باید به‌طور کامل بازدید شده و نقشه اجرایی تهیه شود. ابزارها و لوازم مورد نیاز نظیر آچارها، تیغ‌کابل‌بر و وسایل ایمنی تامین گردد. دستورالعمل ایمنی (PPE) و خاموش‌سازی تجهیزات مجاور اجرا شود.

۲. آماده‌سازی کابل

1. شیاردهی و برش لایه زره و ژاکت بیرونی با دقت بالا
2. پاک‌سازی شیلد نیمه‌هادی و فوم عایق تا عمق مشخص شده در دستور نصب
3. برش و صیقل دادن هادی به طول مورد نیاز، همراه با زدودن هرگونه اکسید یا آلودگی

۳. نصب مغزی‌رسانا و اتصال هادی

1. قرار دادن مغزی‌رسانا (Conductor Insert) بر روی هادی
2. استفاده از آچار ترکمتر برای پرس یا پرس‌دیوتی (crimp) مغزی مطابق گشتاور توصیه شده
3. اعمال گریس یا چسب هادی جهت جلوگیری از خوردگی و تضمین انتقال حرارت مناسب

۴. بستن عایق و کنترل تنش

1. جایگذاری لایه‌های عایقی (شامل لاینرها و استرس کنس) به ترتیب و پاکیزگی
2. کنترل تنش الکتریکی با نصب کاندکتور نیمه‌هادی و حلقه‌های استرس کنترل
3. ثابت کردن عایق با نوار آب‌بندی و اورینگ برای جلوگیری از نفوذ رطوبت

۵. اجرای شیلد و لایه‌های حفاظتی

1. پیچیدن شیلد فلزی یا نوار نیمه‌هادی بیرونی
2. نصب لوله‌های حرارت‌انقباضی (Heat‐shrink) یا کشش سرد (Cold‐shrink) برای محافظت مکانیکی
3. نصب بوشینگ یا رابط‌های فلزی به بدنه پست یا ترانسفورماتور

۶. تست و راه‌اندازی

1. انجام تست ولتاژ بالا (AC Hipot) برای اطمینان از مقاومت دی‌الکتریک
2. اندازه‌گیری مقاومت عایقی و ثبت مقادیر
3. بررسی چشمی نهایی—اطمینان از تراز بودن عایق، عدم وجود شکاف یا چین‌خوردگی
4. تامین مستندسازی و صدور مجوز راه‌اندازی